سامانه هشدار سریع مخاطرات اقیانوسی راه اندازی شد، افزایش بحران طوفان های حاره ای از 2007 - وبلاگ نرم افزار سریر

به گزارش وبلاگ نرم افزار سریر، سرپرست پژوهشکده علوم جوی پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی با تاکید بر اینکه از سال 2007 تا به امروز، دامنه طوفان های حاره ای به سواحل ایران رسیده و این امر در حال افزایش است، گفت: به منظور شناسایی مخاطرات جوی-اقیانوسی با توجه به توپوگرافی پیچیده ایران، سامانه ای در این پژوهشگاه در حال راه اندازی و توسعه است که با تکمیل مدل های آن امکان پیش بینی پدیده های اقیانوسی و هشدار سریع در کشور فراهم خواهد شد.

پروین غفاریان در گفت وگو با وبلاگ نرم افزار سریر، تغییر اقلیم را یک سامانه بسیار پیچیده توصیف کرد که ناشی از بر همکنش های زیادی است و گفت: دوری و نزدیکی به دریاها، جنس زمین، یخ کره و عرض جغرافیایی (منطقه ها نزدیک به قطب یا حاره ای) از جمله عواملی است که تغییر اقلیم را ایجاد می نماید. این پدیده می تواند به صورت طبیعی و یا بر اثر عوامل انسان ساز باشد.

وی تغییر اقلیم موجود را ناشی از فعالیت انسان دانست و اظهار کرد: فعالیت انسانی موجب رها شدن بیش از حد گازهای گلخانه ای شده است که این امر به علت صنعتی شدن جوامع انسانی است که بیش از 100 سال است انتشار گازهای گلخانه ای در جو صورت می گیرد و و موجب گرم شدن زمین شده است.

غفاریان، تغییر در محیط های آبی و تخریب پوشش گیاهی در زمین را از دیگر اثرات فعالیت انسانی نام برد و یادآور شد: اولین اثر گرمایشی این فرآیند، بر روی اقیانوس ها قابل مشاهده است. از آنجایی که اقیانوس و جو برهمکنش دارند، این برهمکنش موجب خواهد شد که تاثیرات منفی تغییر اقلیم را در جو زمین و یا در محیط های اقیانوسی ببینیم.

سرپرست پژوهشکده علوم جوی پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی تاثیر شاخص تغییر اقلیم در اقیانوس ها را گرم شدن و بالا رفتن دمای سطح آب مطرح نمود و یادآور شد: یکی از پیامدهای گرم شدن سطح آب اقیانوس ها، ایجاد طوفان های حاره ای است. طوفان های حاره ای زمانی تشکیل می شوند که دمای اقیانوس از حدی گرم تر گردد.

به گفته این محقق حوزه علوم جوی، دمای 26 درجه سلسیوس آستانه دمایی برای ایجاد طوفان های حاره ای است.

غفاریان، امواج گرمایی را از دیگر اثرات تغییر اقلیم نام برد و یادآور شد: امواج گرمایی زمانی ایجاد می گردد که حداقل 5 روز دما بیشتر از میانگین بلند مدت آن روز و یا آن ماه باشد. این امواج گرمایی علاوه بر کاهش آسایش مردم، بر روی کشاورزی و سایر عوامل موثر است، ضمن آنکه تغییر اقلیم، الگوی بارش را نیز تغییر خواهد داد، به گونه ای که بارشی که باید 300 میلی متر در طول سال در منطقه ای ببارد، توزیع و الگوی آن تغییر می یابد و تمایل به سمت بارش های رگباری می یابد؛ به همین علت است که حجم بارش در زمان کمتری رخ می دهد و ممکن است به علت طوفان تندری، در عرض دو ساعت به ناگهان 50 میلی متر بارش در یک منطقه داشته باشیم که این امر موجب سیلاب خواهد شد.

سرپرست پژوهشکده علوم جوی پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی نمونه این پدیده را در سال 98 در استان های گلستان و لرستان ذکر کرد و اضافه نمود: اثرات دیگر تغییر اقلیم خشکسالی های طولانی مدت است. به این معنا که چند سال خشکسالی تجربه می گردد که بارش آن کمتر از حد میانگین است. علاوه بر آن تغییر اقلیم افزایش تعداد و شدت پدیده های مخرب جوی را ایجاد خواهد نمود که به آن پدیده های فرین آب و هوایی گفته می گردد.

غفاریان با بیان اینکه ایران شاهد چندین پدیده فرین اقلیمی بوده است، خاطر نشان کرد: در حالی که تا به امروز طوفان های حاره ای به سواحل ایران نمی رسید، ولی از سال 2007 تا به امروز کشور چندین طوفان حاره ای را تجربه نموده است. در سال 2007 طوفان گونو، 2010 طوفان فت، طوفان نیلوفر و در مهرماه امسال نیز طوفان شاهین از جمله طوفان های حاره ای است که به سواحل ایران رسیده اند.

وی اضافه نمود: این طوفان ها مختص منطقه ها حاره ای هستند و در منطقه ایران در شمال اقیانوس هند و دریای عرب شکل می گیرند و در بعضی مواقع تغییر جهت می دهند و به سواحل ایران به چابهار می رسند. از این رو است که جهت حرکت و اثرات این طوفان ها را تا تنگه هرمز می توانیم مشاهده کنیم.

سرپرست پژوهشکده علوم جوی پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی با بیان اینکه این طوفان ها دارای دو اثر مخرب ایجاد بادهای شدید و ایجاد سیلاب های ساحلی هستند، اظهار کرد: ایجاد چنین طوفان هایی موجب آب گرفتگی ساحلی و بروز خسارات زیادی خواهد شد.

علت تغییر جهت طوفان ها

غفاریان، در پاسخ به این سوال که علت تغییر جهت طوفان های حاره ای چیست، شرح داد: جهت طوفان ها بر اساس عوامل مختلف جوی تعیین می گردد. گرم شدن بیش از حد آب دریا و تحت تاثیر قرار گرفتن پارامترهای جوی به ویژه در سطوح پایین جو باعث می گردد که طوفان ها تغییر جهت دهند و به سواحل ایران نزدیک شوند.

وی با تاکید بر اینکه شواهد به دست آمده از میزان گیری ها نشان می دهد که وقوع چنین چرخنده هایی موجب افزایش غلظت اکسیژن محلول در آب و PH و کاهش دما و شوری آب در کوتاه مدت شده است، ادامه داد: علاوه بر آن وقوع این طوفان ها موجب تغییر در شیمی آب می گردد.

غفاریان با تاکید بر اینکه در طول این سال ها شدت و تعداد این طوفان ها افزایش یافته است، یادآور شد: طوفان شاهین اثراتی را در شهرهای ساحلی استان سیستان و بلوچستان داشته است، به گونه ای که تا بندر جاسک خساراتی را وارد نموده است.

راه اندازی سامانه هشدار سریع

سرپرست پژوهشکده علوم جوی پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی با اشاره به راه اندازی سامانه هشدار سریع در این پژوهشگاه، شرح داد: هیات بین الدول تغییر اقلیم (IPCC) اعلام نموده است که تغییر اقلیم اتفاق افتاده است و اجتناب ناپذیر است، ولی در این زمینه باید چندین کار اجرایی گردد که یکی از آنها کاهش انتشار گازهای گلخانه ای است و ضمن آنکه جوامع بشری باید خود را با شرایط تغییر اقلیم وفق دهند.

وی راه اندازی سامانه هشدار سریع مخاطرات جوی-اقیانوسی را یکی از تاکیدات هیات بین الدول مطرح نمود و اضافه نمود: با استفاده از این سامانه سواحل و محیط های دریا پایش می شوند و این سامانه باید به قدری قوی باشد که بتواند حتی طوفان هایی در مقیاس های کوچک را تشخیص دهد. از این رو احتیاج به سامانه هایی داریم که با استفاده از مدل های عددی، قادر به پیش بینی وضع هوا و اقیانوس باشند؛ از این رو احتیاج به مدل های تدقیق شده برای توپوگرافی پیچیده و مرزهای آبی گسترده ایران داریم.

غفاریان با بیان اینکه وجود چنین توپوگرافی پیچیده موجب شده است که پیش بینی آب و هوایی و اقیانوسی در ایران از پیچیدگی خاصی برخوردار گردد، یادآور شد: این پیچیدگی به حدی است که مدل هایی که در کشورهای اروپایی به طور موفقیت آمیزی اجرا شده است، در ایران به علت دارا بودن توپوگرافی پیچیده و رشته کوه های البرز و زاگرس و چنین منابع آبی وسیع، اجرای آن با دشواری هایی روبرو گردد.

غفاریان با تاکید بر اینکه بر این اساس اقدام به راه اندازی این سامانه در پژوهشگاه کردیم، یادآور شد: این سامانه قادر به پیش بینی وقوع طوفان است که این توانمندی می تواند ما را در ایجاد آمادگی بیشتر برای مدیریت بحران افزایش دهد. جلوی وقوع پدیده طوفان را نمی توان گرفت، ولی اگر آگاهی لازم از زمان های وقوع پدیده طوفان ها داشته باشیم، می توانیم از بروز خسارات احتمالی آن جلوگیری کنیم.

سرپرست پژوهشکده علوم جوی پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی، هشدار سریع را از دیگر قابلیت های این سامانه دانست و یادآور شد: با استفاده از داده های این سامانه می توانیم احتمال هجوم هوای سرد قطبی در زمستان در دریای خزر را برای وقوع بحران سفید و یا برف دریاچه ای در دریای خزر برآورد کنیم.

وی با بیان اینکه در این زمینه احتیاج است تا مکانیزم پدیده ها را به خوبی بشناسیم و بر اساس آن مدل ها را برای ایران تدقیق و آماده کنیم، گفت: در این زمینه احتیاج به سخت افزارهای مناسبی داریم که جوابگوی اجرای مدل های پیچیده جفت شده جو اقیانوس باشد.

به گفته این محقق، در این سامانه مراحل تدقیق مدل ها اجرا شده است و مدل ها برای سواحل شمالی جهت پیش بینی برف دریاچه ای و در سواحل جنوبی برای پیش بینی طوفان حاره ای و هم رفتی تدوین شده است.

غفاریان ادامه داد: بوشهر طوفان های همرفتی بسیاری دارد که نمونه آن متئو سونامی است که در سال 2017 (اسفند 1396) در بوشهر اتفاق افتاده است و این سامانه روی این رخداد به منظور پیش بینی پدیده ها تدقیق شده است. فیبر نوری برای این سامانه خریداری شده است، ولی برای تقویت آن احتیاج به حمایت های بیشتری دارد.

غفاریان تاکید نمود: در حال حاضر امکان پیش بینی پدیده های اقیانوسی در کشور وجود دارد، مشروط بر آنکه سامانه ها تقویت شوند تا بتوانیم این مدل ها را عملیاتی کنیم.